عفونت لثه یا پریودنتیت یکی از مشکلات شایع دهان و دندان است که می تواند تاثیرات جدی بر سلامت دهان و دندان ها داشته باشد. این بیماری اغلب به دلیل تجمع پلاک های باکتریایی روی دندان ها و لثه ها بروز می‌کند و اگر به موقع تشخیص و درمان نشود، می‌تواند منجر به از دست دادن دندان‌ها و آسیب به ساختارهای حمایت‌کننده دندان شود.
هدف از این مقاله، بررسی علائم و درمان های موثر برای عفونت لثه و ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از این بیماری است.
عفونت لثه می‌تواند با علائم مختلفی همراه باشد که در ادامه به تفصیل بررسی می‌شوند:
اولین و شایع ترین علامت عفونت لثه، تورم و قرمزی لثه‌ها است. لثه‌های سالم به رنگ صورتی کمرنگ هستند و هرگونه تغییر رنگ به قرمزی و تورم می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد. تورم و قرمزی ناشی از تجمع باکتری‌ها و التهاب بافت‌های لثه است. این علائم اغلب به دلیل تجمع پلاک‌های باکتریایی و واکنش التهابی بدن به عفونت بروز می‌کنند. در موارد شدیدتر، ممکن است تورم به حدی برسد که حتی لمس لثه‌ها دردناک باشد.
خونریزی لثه ها به ویژه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان، یکی از علائم بارز عفونت لثه است. خونریزی مکرر و بدون دلیل می‌تواند نشان دهنده التهاب و عفونت لثه‌ها باشد. خونریزی لثه معمولاً به دلیل ضعیف شدن بافت های لثه و تحریک آنها توسط پلاک‌ها و جرم‌های دندانی اتفاق می‌افتد. این خونریزی می‌تواند به صورت مداوم و یا فقط هنگام تمیز کردن دهان رخ دهد.
بوی بد دهان یا هالیتوزیس یکی دیگر از علائم شایع عفونت لثه است. این بو ناشی از فعالیت باکتری‌ها و تجمع پلاک‌ها در دهان است. باکتری‌های موجود در پلاک‌ها ترکیبات گوگردی تولید می‌کنند که منجر به بوی بد دهان می‌شود. این بو می‌تواند بسیار ناخوشایند باشد و حتی با تمیز کردن دهان نیز به راحتی از بین نرود.
بیشتر بدانید: دلایل بوی بد دهان
لثه های عفونی می‌توانند بسیار حساس و دردناک شوند. درد معمولاً هنگام جویدن غذا و یا حتی لمس لثه‌ها احساس می‌شود. درد و حساسیت ناشی از التهاب و عفونت بافت‌های لثه است. این درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و حتی ممکن است به صورت درد تیز و ناگهانی ظاهر شود.
در موارد پیشرفته تر عفونت لثه، دندان‌ها ممکن است لق شوند و حتی ممکن است از محل خود خارج شوند. لق شدن دندان ها ناشی از تخریب استخوان‌ها و بافت‌های حمایت‌کننده دندان‌ها است. این تخریب می‌تواند به دلیل عدم درمان به موقع عفونت لثه رخ دهد.
یکی دیگر از علائم مهم عفونت لثه، تحلیل رفتن لثه‌ها است. لثه‌ها از دندان‌ها عقب نشینی کرده و ریشه دندان‌ها بیشتر نمایان می‌شود. تحلیل لثه باعث افزایش حساسیت دندان ها و افزایش خطر پوسیدگی ریشه دندان می‌شود. این وضعیت ممکن است نیاز به درمان های جراحی برای ترمیم لثه ها داشته باشد.
عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز عفونت لثه شوند که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
تجمع پلاک‌های باکتریایی روی سطح دندان‌ها و لثه‌ها، اصلی‌ترین عامل ایجاد عفونت لثه است. این پلاک‌ها به مرور زمان سفت شده و تبدیل به جرم می‌شوند که پاکسازی آنها دشوارتر است. پلاک‌های باکتریایی لایه نازکی از باکتری‌ها و مواد غذایی هستند که به سطح دندان‌ها چسبیده و به مرور زمان سفت می‌شوند. جرم‌های دندانی علاوه بر ایجاد عفونت لثه، می‌توانند منجر به پوسیدگی دندان ها نیز شوند.
مصرف غذاهای شیرین و نشاسته‌ای می‌تواند باعث افزایش رشد باکتری‌ها در دهان شود. رژیم غذایی نامناسب می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و باعث عفونت لثه شود. غذاهای حاوی قند و نشاسته به عنوان غذای باکتری‌ها عمل می‌کنند و باعث افزایش رشد و تکثیر آنها می‌شوند. این وضعیت می‌تواند به سرعت منجر به التهاب و عفونت لثه‌ها شود.
مصرف سیگار و سایر محصولات دخانیاتی باعث تضعیف سیستم ایمنی و کاهش جریان خون به لثه‌ها می‌شود. این موارد می‌توانند خطر ابتلا به عفونت لثه را افزایش دهند. مواد شیمیایی موجود در دخانیات می‌توانند به بافت‌های لثه آسیب برسانند و توانایی بدن در مقابله با عفونت‌ها را کاهش دهند. افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر عفونت‌های دهانی هستند.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، از جمله مسواک نزدن و استفاده نکردن از نخ دندان، می‌تواند باعث تجمع پلاک‌ها و در نتیجه عفونت لثه شود. عدم تمیز کردن مناسب دهان و دندان‌ها می‌تواند باعث تجمع باکتری‌ها و پلاک‌های دندانی شود. این پلاک‌ها به سرعت به جرم تبدیل می شوند و منجر به عفونت می‌گردند.
برخی از بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت می‌توانند خطر ابتلا به عفونت لثه را افزایش دهند. این بیماری‌ها باعث تضعیف سیستم ایمنی و کاهش قدرت مقابله بدن با عفونت‌ها می‌شوند. بیماری‌های سیستمیک می‌توانند توانایی بدن در مقابله با عفونت‌ها را کاهش دهند و باعث افزایش حساسیت لثه‌ها به عفونت‌ها شوند. مدیریت مناسب این بیماری‌ها می‌تواند به پیشگیری از عفونت لثه کمک کند.
بیشتر بدانید: ارتباط بیماری لثه با دیابت
تشخیص عفونت لثه معمولاً توسط دندانپزشک و از طریق روش‌های مختلفی انجام می‌شود:
دندانپزشک با معاینه دقیق لثه و دندان می‌تواند علائم عفونت لثه را شناسایی کند. این معاینه شامل بررسی تورم، قرمزی، خونریزی و تحلیل لثه‌ها است. معاینه بالینی اولین و مهم‌ترین گام در تشخیص عفونت لثه است. دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص می‌تواند عمق پاکت‌های لثه‌ای را اندازه‌گیری کرده و وجود عفونت را تشخیص دهد.
استفاده از اشعه ایکس (رادیوگرافی) می‌تواند به دندانپزشک کمک کند تا میزان تخریب استخوان‌های حمایت‌کننده دندان را بررسی کند. این روش به تشخیص میزان پیشرفت عفونت لثه کمک می‌کند. رادیوگرافی دندان می‌تواند تصویری دقیق از ساختارهای داخلی دهان و دندان‌ها ارائه دهد. این تصویر به دندانپزشک کمک می‌کند تا میزان تخریب استخوان‌ها و بافت‌های حمایت‌کننده دندان‌ها را ارزیابی کند.
تست های آزمایشگاهی
در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است نمونه‌ای از لثه‌ها یا بزاق را برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستد تا نوع باکتری‌ها و میزان عفونت را بررسی کند. تست‌های آزمایشگاهی می‌توانند به شناسایی دقیق نوع باکتری‌های موجود در لثه و میزان عفونت کمک کنند. این اطلاعات می‌تواند به دندانپزشک در انتخاب بهترین روش درمان کمک کند.
روش‌های مختلفی برای درمان عفونت لثه وجود دارد که می‌توان آنها را به دو دسته روش های خانگی و درمان های دندانپزشکی تقسیم کرد:
دهانشویه ها: استفاده از دهانشویه های ضد عفونی کننده می‌تواند به کاهش باکتری‌های دهان و التهاب لثه‌ها کمک کند. دهانشویه های حاوی کلرهگزیدین و فلوراید می‌توانند باکتری‌ها را کاهش داده و از ایجاد پلاک های دندانی جلوگیری کنند. استفاده منظم از دهانشویه‌ها می‌تواند به حفظ سلامت لثه‌ها کمک کند.
استفاده از نمک و آب گرم: شستشوی دهان با محلول آب و نمک می‌تواند به کاهش تورم و درد لثه‌ها کمک کند. محلول آب و نمک یک ضد عفونی‌کننده طبیعی است که می‌تواند باکتری‌های دهان را کاهش داده و التهاب لثه‌ها را کاهش دهد. این روش ساده و موثر می‌تواند به بهبود سریع‌تر عفونت لثه کمک کند.
رژیم غذایی مناسب: مصرف غذاهای حاوی ویتامین C و کلسیم می‌تواند به تقویت لثه ها و جلوگیری از عفونت کمک کند. ویتامین C به تقویت بافت‌های لثه و افزایش مقاومت آنها در برابر عفونت کمک می‌کند. کلسیم نیز به تقویت استخوان‌های حمایت کننده دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند.
جرمگیری و پاکسازی: اولین قدم در درمان عفونت لثه، جرمگیری و پاکسازی دندان ها و لثه ها از پلاک ها و جرم های انباشته شده است. جرمگیری و پاکسازی دندان‌ها و لثه‌ها شامل برداشتن پلاک‌ها و جرم‌های دندانی است. این کار می‌تواند به کاهش باکتری‌ها و التهاب لثه‌ها کمک کند.
کورتاژ لثه: در موارد شدیدتر، دندانپزشک ممکن است از کورتاژ لثه استفاده کند که شامل پاکسازی عمیق‌تر لثه‌ها و ریشه‌های دندان‌ها است. کورتاژ لثه یک روش جراحی است که با استفاده از ابزارهای خاص، بافت‌های عفونی و جرم های دندانی را از عمق پاکت‌های لثه‌ای برداشته و لثه‌ها را ترمیم می‌کند.
جراحی لثه: در برخی موارد، جراحی لثه برای برداشتن بافت‌های عفونی و ترمیم لثه‌ها لازم است. جراحی لثه شامل برداشتن بافت‌های عفونی و اصلاح ساختارهای آسیب‌دیده لثه‌ها است. این روش می‌تواند به بازسازی و بهبود سلامت لثه‌ها کمک کند.
داروهای تجویزی: دندانپزشک ممکن است برای کاهش التهاب و عفونت، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد التهاب تجویز کند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های عفونی را از بین ببرند و داروهای ضد التهاب می‌توانند به کاهش تورم و درد لثه‌ها کمک کنند.
رعایت بهداشت دهان و دندان و اتخاذ عادات سالم می‌تواند به جلوگیری از عفونت لثه کمک کند. برخی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری عبارتند از:
مسواک زدن دو بار در روز و استفاده از نخ دندان به طور منظم می‌تواند از تجمع پلاک‌ها و باکتری‌ها جلوگیری کند. استفاده از مسواک‌های نرم و نخ دندان به تمیز کردن کامل دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند. همچنین استفاده از دهان‌شویه‌های ضد عفونی‌کننده می‌تواند باکتری‌ها را کاهش دهد.
عفونت لثه یک مشکل جدی است که می‌تواند تاثیرات منفی بر سلامت دهان و دندان‌ها داشته باشد. شناسایی به موقع علائم و مراجعه به دندانپزشک برای درمان می‌تواند از پیشرفت عفونت و از دست دادن دندان‌ها جلوگیری کند. رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و معاینات منظم دندانپزشکی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از عفونت لثه هستند. با توجه به اهمیت سلامت لثه‌ها، توصیه می‌شود هرگونه تغییرات غیر طبیعی در لثه‌ها را جدی گرفته و به دندانپزشک مراجعه کنید.
